حقایق اقتصادی درباره بورسی شدن استقلال و پرسپولیس

استقلال و پرسپولیس به‌شکل رسمی توسط سازمان بورس به‌عنوان ناشر اوراق بهادار معرفی شده‌اند، اما هنوز فاصله زیادی تا تحقق وعده بورسی شدن آن‌ها باقی مانده است. رئیس سازمان خصوصی‌سازی پیش از این از تاریخ ۱۵ اسفند یاد کرده بود اما خبر‌های جدید حاکی از این است که واگذاری استقلال و پرسپولیس به تعویق خواهد افتاد، چون شرکت فرابورس گفته تنها پس از تامین پنج شرط اجازه درج نماد در فرابورس را صادر خواهد کرد. یکی از شروط، ارزش‌گذاری دو باشگاه توسط مشاوران سرمایه‌گذاری و تامین سرمایه است که در پایان این فرآیند احتمالا قیمت پایین‌تری برای استقلال و پرسپولیس در‌نظر گرفته خواهد شد. ارزش‌گذاری فعلی توسط کارشناسان رسمی انجام شده در حالی که دستورالعمل سازمان بورس می‌گوید مشاوران سرمایه‌گذاری و تامین سرمایه باید آن را انجام دهند.

به گزارش فرارو، شفاف نبودن صورت‌های مالی و بند‌های حسابرسی در صورت‌های مالی دو باشگاه، ابهام درباره بدهی‌های مالیاتی، بدهی بابت قرارداد با مربیان و بازیکنان سابق و همچنین بخشی از پول‌ها و اسناد مالی که در سال‌های قبل توسط مدیران برداشت شده و هرگز برنگشته مهمترین ایرادات وارد شده در این مرحله هستند. به این ترتیب واگذاری استقلال و پرسپولیس یا بورسی شدن آن‌ها احتمالا در مهلت تعیین شده قبلی منتفی خواهد شد. این فرصت را می‌توان به فال نیک گرفت و خرید سهام استقلال و پرسپولیس را از نظر اقتصادی بررسی کرد.

دلایل عرضه استقلال و پرسپولیس در بورس

حذف استقلال و پرسپولیس از رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا توسط AFC، باعث شد روند خصوصی‌سازی این دو باشگاه سرعت بگیرد. اولین ایده جدا کردن اسپانسر مالی استقلال و پرسپولیس بود که به‌نظر می‌رسد با امضای قرارداد ایرانسل با پرسپولیس و توافق استقلال با همراه اول این مرحله را پشت سر گذاشته‌ایم.

قدم بعدی تعیین تکلیف مالکیت دو باشگاه و قطع وابستگی است که باید با کمک بورس انجام شود. سازمان خصوصی‌سازی پیشنهاد داده در مرحله اول پنج درصد از سهام باشگاه استقلال و پرسپولیس به هواداران اختصاص پیدا کند و پنج درصد هم بین بازیکنان، پیشکسوتان و دست‌اندرکاران باشگاه‌ها پخش شود.

قرار است صورت‌های مالی استقلال و پرسپولیس بعد از تصویب، در سامانه اطلاعات ناشران کدال ثبت شود. گفته شده استقلال و پرسپولیس حدود ۱۰ درصد سهام خود را به منظور افزایش سرمایه به مردم ارائه کند که این ۱۰ درصد، معادل ۵۰ درصد سرمایه ثبتی دو باشگاه خواهد بود. سرمایه ثبتی باشگاه استقلال ۷۱۹ میلیارد تومان و سرمایه ثبتی پرسپولیس ۷۰۱ میلیارد تومان است که ۵۰ درصد این سرمایه یعنی حدود ۳۵۰ میلیارد تومان در قالب سهام به مردم ارائه می‌شود. حسین قربانزاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفته تمام بازیکنان و سرمربیان ادوارتاریخ دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، سهامدار این دو باشگاه خواهند بود.

شیوه عرضه استقلال و پرسپولیس در بورس

نماد استقلال و پرسپولیس به‌عنوان ناشر اوراق بهادار ثبت شده است، اما این مسئله را نباید به منزله پذیرش در فرابورس دانست. دو باشگاه تنها در صورتی که الزامات لازم برای درج نزد بازار پایه فرابورس (بازار خارج از بورس) و مصوبات لازم در سازمان خصوصی‌سازی را طی کنند، آماده معاملات در بازار پایه فرابورس خواهد بود. سازمان خصوصی‌سازی می‌گوید بعد از ثبت دو شرکت فرهنگی ورزشی استقلال و پرسپولیس نزد سازمان بورس، کمیته درج نماد فرابورس موضوع را بررس می‌کند. همزمان طرح توجیهی افزایش سرمایه دو شرکت از محل صرف سهام اجرا خواهد شد که در مجمع عمومی فوق‌العاده دو باشگاه باید به تصویب برسد. پس از آن مردم می‌توانند در قالب مشارکت در افزایش سرمایه دو باشگاه، سهامدار باشگاه‌ها شوند. موضوع مهم در این مرحله تفاوت روش افزایش سرمایه و عرضه اولیه است. به‌این ترتیب الان می‌دانیم در روزی که واگذاری قطعی انجام شود، تعداد افراد حقیقی و حقوقی مشارکت‌کننده مهم نیست و ثبت سفارش با فرمولی مثل عرضه اولیه اتفاق نخواهد افتاد و افزایش سرمایه توسط مشارکت مردم از طریق صرف سهام رخ می‌دهد.

افزایش سرمایه به روش صرف سهام یعنی چی؟

صرف سهام یکی از موارد ماده ۱۶۰ قانون تجارت است که بر اساس آن شرکت‌ها می‌توانند سهام خود را برابر با مبلغ اسمی، بفروشند یا اینکه علاوه بر ارزش اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کنند. عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده به اندوخته‌های شرکت منتقل شده یا به‌صورت نقدی میان صاحبان سهام تقسیم می‌شود. صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. معمولا وقتی شرکت سود زیادی شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار بیشتر از ارزش اسمی است، می‌تواند سهام جدید خود را با قیمت بیشتر از ارزش اسمی منتشر کند که این مورد قطعا شامل حال استقلال و پرسپولیس نمی‌شود. در نهایت به مابه التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می‌شود. صرف سهام در حساب حقوق صاحبان سهام و در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می‌شود. از آنجا که این کار از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید حاصل می‌شود، باید آن را جزو منابع تامین مالی شرکت‌ها به‌حساب آورد.

بررسی صرفه خرید سهام استقلال و پرسپولیس

گفته می‌شود در صورت نهایی شدن عرضه، استقلال و پرسپولیس هرکدام یک‌شبه صاحب حدود ۳۵۰ میلیارد تومان پول می‌شوند. اگر فکر می‌کنید این عدد قابل توجهی است، پس وقتش رسیده با حقایقی تلخ و باورنکردنی روبرو شوید؛ توصیه می‌کنیم یک لیوان آب خنک دم دستتان بگذارید.

گزارش‌های رسمی نشان می‌دهند بیش از نصف درآمد باشگاه پرسپولیس در سال ۱۴۰۰، ناشی از عملکرد این تیم در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا در فصول ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ بود. پرسپولیس از این محل درآمدی سه میلیون و ۴۷۰ هزار دلاری که معادل ۹۲میلیارد تومان می‌شود کسب کرده بود. با توجه به محرومیت این تیم از شرکت در فصل آینده مسابقات، این بخش از درآمد‌ها در سال آینده دیگر وجود نخواهد داشت. این باشگاه از محل درآمد‌های اسپانسری پارسال ۴۸ میلیارد تومانی کسب کرده و کمک‌های مردمی نیز سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی به حساب آن‌ها واریز کرده است. پرسپولیس پارسال تنها مبلغ ۱۲۷ میلیارد تومان صرف قرارداد بازیکنان و کادر فنی خود کرده و برای حضور در مسابقات و اردو‌های ورزشی هم حدود ۱۰ میلیارد تومان هزینه متقبل شده است.

استقلال پارسال با وجود کسب درآمد عملیاتی ۱۲۶ میلیارد تومانی، متحمل زیان خالص ۱۲ میلیارد تومانی شده است. یک سال قبل زیان خالص این باشگاه ۵۱ میلیارد تومان بود. درآمد ۹۴ میلیارد تومانی استقلال از اسپانسرها، بخش عمده درآمد‌های این باشگاه را تشکیل می‌دهد. این باشگاه از تبلیغات محیطی استادیوم، حدود پنج میلیارد تومان درآمد کسب کرده است. درآمد استقلال از محل کمک‌های مردمی، معادل شش میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان بوده است. باشگاه استقلال در کنار این رقم‌ها از لیگ قهرمانان آسیا نیز حدود ۲۰ میلیارد تومان درآمد کسب کرده است. اگرچه مبلغ قرارداد کادر فنی و بازیکنان استقلال، کمتر از پرسپولیس است و به ۱۱۰ میلیارد تومان می‌رسد، اما این باشگاه بیش از یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان پاداش پیروزی در مسابقات مختلف بین کادر فنی و بازیکنان خود تقسیم کرده است. با این حال مدیرعامل فرابورس ایران، اعتقاد دارد افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم باعث می‌شود منابع حاصل از عرضه سهام جذب شرکت‌های استقلال و پرسپولیس شود و آن‌ها از منابع جذب شده برای تسویه بدهی‌ها و اصلاح صورت‌های مالی استفاده کنند. طبق برآورد‌های فعلی بدهی پرسپولیس ۳۳۰ میلیارد تومان و مجموع بدهی‌های استقلال حدود ۲۷۳ میلیارد تومان قید شده که ۷۵ میلیارد تومان از این مبلغ پولی است که باشگاه باید به بازیکنان و مربیان پرداخت کند.

به این ترتیب اگر بپرسید در چنین شرایطی خرید سهام استقلال و پرسپولیس از نظر اقتصادی به‌صرفه خواهد بود یا نه باید بگوییم جواب منفی است مگر اینکه خریداران تنها با رویکرد هواداری و از روی تعصب تیمی اقدام برای این کار کنند.